Bankowy tytuł egzekucyjny – nie taki BTE straszny

Dzisiaj chciałabym poruszyć ciekawą kwestię, na którą zwrócił uwagę Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie w  bardzo świeżym wyroku z dnia 6 marca 2017 r. w sprawie o sygn. III C 625/15. Chodzi mianowicie o moc dowodową bankowego tytułu egzekucyjnego (BTE) w postępowaniu cywilnym. W analizowanej sprawie powód – konsument wystąpił z powództwem przeciwegzekucyjnym przeciwko bankowi podważając moc dowodową takiego dokumentu oraz kwestionując niektóre zapisy z umowy kredytowej, na podstawie której następnie BTE został wystawiony.

W sprawie tej bank dochodził od swego klienta zapłaty przedkładając bankowy tytuł egzekucyjny jako dowód potwierdzający istnienie i wysokość zobowiązań swego klienta. Dokument ten opatrzony został przez sąd w klauzulę wykonalności, a następnie na jego podstawie bank wszczął postępowanie egzekucyjne. Istotną rolę w przedmiotowym postępowaniu rolę odegrały daty. Dlatego też należy zauważyć, że BTE wystawiony został przez bank w 2014 r. Stało się to więc jeszcze przed tym, zanim Trybunał Konstytucyjny potwierdził niekonstytucyjność przepisów dotyczących BTE, co stało się z dniem 1 sierpnia 2016 r. Z powyższego zestawienia dat wynikać by więc mogło, że bank miał prawo w tamtym okresie wystawić BTE i na jego podstawie prowadzić egzekucję. Sąd orzekający w tej sprawie zwrócił jednak uwagę na jeszcze jedną datę, a mianowicie dzień wejścia w życie przepisu art. 95 ust. 1a Prawa bankowego, co stało się z dniem 20 lipca 2013 r.

Zgodnie z treścią tego przepisu, w zw. z art. 95 ust. 1 tej ustawy,  księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych.  Dokumenty wymienione w zdaniu poprzednim tracą jednak moc urzędową, jeśli stanowią dowody w postępowaniu cywilnym. 

Sąd Okręgowy stwierdził więc, że bankowy tytuł egzekucyjny – będący niewątpliwie dokumentem wymienionym w art. 95 ust.1 Prawa bankowego, pomimo nadania mu klauzuli wykonalności przez sąd – stanowił więc jedynie dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., a więc dowodził wyłącznie tego, że osoby, które go podpisały złożyły zawarte w nim oświadczenie. Prawdziwość takiego dokumentu,  powinna więc  – stosownie do art. 253 zd. 2 k.p.c. – udowodnić strona, która się na niego powołuje, czyli bank.  Sąd Okręgowy nie przychylił się do twierdzeń banku, który wywodził w niniejszej sprawie m.in., że pomimo stwierdzenia niekonstytucyjności przepisów odnoszących się do BTE Trybunał Konstytucyjny odroczył w czasie utratę przez nie mocy, określając je na 1 sierpnia 2016 r. Miało to wskazywać na to, że badanemu tytułowi wykonawczemu należałoby przypisać moc dowodową obowiązująca w poprzednim stanie prawnym, a więc traktować go jako dokument urzędowy. Argumentacja taka była zdaniem Sądu nietrafna, gdyż niezależnie od wyroku Trybunału Konstytucyjnego, w stosunku do dokumentów bankowych ustawodawca – w odniesieniu do postępowania cywilnego – przewidział, że nie mają one takiego charakteru już na skutek nowelizacji Prawa bankowego, która weszła w życie dnia 20.07.2013 r. (dodanie art. 95 ust. 1a). Bankowy tytuł egzekucyjny zaś, pomimo określenia jego elementów w art. 96 powołanej ustawy (umiejscowionym – co istotne z punktu widzenia wykładni systemowej – po art. 95, odnoszącym się ogólnie do dokumentów bankowych i ich mocy), stanowił wyłącznie specyficzne oświadczenie, składane przez bank na podstawie jego ksiąg rachunkowych i stanowiące jeden z dokumentów zdefiniowanych w art. 95 ust. 1 Prawa Bankowego. W związku z tym nie mogło budzić wątpliwości, że w niniejszej sprawie BTE  stanowił wyłącznie dokument prywatny, którego prawdziwość powinien bank udowodnić.

Interpretacja przedstawiona przez Sąd Okręgowy daje więc do ręki frankowiczów i innych kredytobiorców kolejny argument w sporach z bankami, w których wykorzystywany jest bankowy tytuł egzekucyjny.