Jak i kiedy można dokonać podział majątku małżonków?

Powszechnie przyjmowane jest, iż podział  majątku wspólnego może zostać dokonany wyłącznie po rozwodzie bądź separacji, co jest błędem. Powyższe przekonanie wynika przede wszystkim z powszechności występowania wspólności majątkowej jako podstawowego ustroju majątkowego, jaki istnieje między małżonkami oraz niezwykle rzadkim zjawiskiem zawierania umów majątkowych. Podkreślenia wymaga fakt, iż momentem wyznaczającym możliwość podzielenia majątku wspólnego jest moment ustania wspólności ustawowej, niemniej jednak wcale nie musi on odpowiadać chwili, w której dochodzi do ustania małżeństwa.

W trakcie małżeństwa wspólność majątkowa może ustać:

• z momentem zawarcia przez małżonków umowy o ustanowieniu rozdzielności majątkowej (tzw. intercyzy);
• z chwilą sądowego ustanowienia rozdzielności majątkowej;
• w sytuacji, gdy jedno z małżonków zostanie ubezwłasnowolnione;
• w sytuacji, gdy w stosunku do jednego z małżonków zostanie ogłoszona upadłość;
• z momentem orzeczenia separacji małżonków

Wspólność majątkowa ustaje natomiast zawsze z chwilą ustania samego małżeństwa, a więc z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, śmierci jednego z małżonków bądź uprawomocnienia się wyroku unieważniającego małżeństwo.

Należy jednak odróżnić rozdzielność majątkową od samego podziału majątku. Od chwili powstania rozdzielności majątkowej majątek wspólny pozostaje wspólny nadal, ale można dokonać jego podziału. Natomiast wszelkie dochody powstałe po ustanowieniu rozdzielności wchodzą już automatycznie do majątków odrębnych małżonków. Nie wystarczy więc samo ustanowienie rozdzielności, należy jeszcze majątek podzielić.

Sam podział majątku może nastąpić m.in.:

• w wyroku orzekającym rozwód lub separację,
• w odrębnym postępowaniu postępowaniu wszczętym na wniosek jednego lub obojga małżonków. Uczestnikami postępowania w sprawach o podział majątku wspólnego są z natury rzeczy małżonkowie, byli małżonkowie oraz ich następcy prawni (w tym zwłaszcza spadkobiercy). Sprawę o podział majątku wspólnego małżonkowie mogą poddać pod rozstrzygnięcie sądu polubownego.
• poprzez umowę pomiędzy małżonkami, przy czym, jeśli przedmiotem umowy ma być nieruchomość, to musi ona zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Ten sposób podziału jest znacznie szybszy, bowiem strony unikają czasochłonnego i często kosztownego postępowania sądowego.

Przy dokonaniu umownego podziału majątku, strony mogą go ograniczyć jedynie do niektórych wybranych przez siebie składników, co w zasadzie jest  niemożliwe przy podziale sądowym.

Tematyka podziału majtku nie należy do najprostszych, zatem by uniknąć popełnienia błędów, celem uzyskania profesjonalnej i kompleksowej pomocy, warto zwrócić się w tym względzie do prawnika.